Γιώργος Χατζηγιαννάκης: Ο εστιάτορας που αγαπούσε του μαγείρους

 

Γράφει η Θάλεια Τσιχλάκη

Αργά το βράδυ της 10ης Οκτωβρίου «έφυγε» ο Γιώργος Χατζηγιαννάκης, ο άνθρωπος που απελευθέρωσε τη γεύση μας από τη μονοτροπία της ξενομανίας.

Πάγωσα στο άκουσμα της είδησης. Αρνιόμουν να δεχτώ το φευγιό του, ίσως γιατί σηματοδοτούσε και το οριστικό τέλος μιας εποχής. Τι θα ήταν από δω και πέρα η Σαντορίνη χωρίς τον Χατζηγιαννάκη να πριζώνει τους μαγείρους του να πειραματιστούν με το τοματάκι, τη φάβα, τη λευκή μελιτζάνα, το κατσούνι ή το χλωρό και να τους τρέχει στις ταβέρνες του νησιού για να ανακαλύψουν τον τέλειο τοματοκεφτέ, να δοκιμάσουν, παρέα, κουνέλι τυραύγουλο και να προλάβουν τις τελευταίες καρδαμίδες (άγρια χόρτα), πριν ανοίξει η σεζόν; Δεν ήταν λίγοι αυτοί που πέρασαν από τη Σελήνη, ποιον να πρωτοθυμηθώ; Ο Σαντορινιός Χρύσανθος Καραμολέγκος ήταν από τους πρώτους. Από τους υπόλοιπους, πολλοί τον ένιωθαν πατέρα και τον θεωρούσαν μέντορά τους γιατί τους νοιαζόταν κι είχε υπομονή μαζί τους. Γιατί ήξερε να κατευθύνει τον αγριεμένο χείμαρρο της νεανικής τους φαντασίας σε δημιουργικά κανάλια. Ανάμεσά τους ήταν κι ένας Αυστραλός, ο Σκοτ, που δεν θυμάμαι το επίθετό του. Από τη νέα γενιά ξεχώρισε η Κωνσταντίνα Φάκλαρη και μετά, όταν μετέφερε πια την Σελήνη στον Πύργο, ο Νίκος Μπούκης, ο Θοδωρής Παπανικολάου, ο Πάνος Τσίκας, ο Άλεξ Τσιοτίνης ως συνεργάτης κι ο Βασίλης Ζαχαράκης, στο Σελήνη-μεζέ. Μέχρι κι ο Έκτορας Μποτρίνι, που έχει αναλάβει από τον περσινό χειμώνα τη Σελήνη, στη νέα της εποχή – χωρίς να διασταυρωθούν ποτέ οι δρόμοι τους στην κουζίνα – έχει δηλώσει πως τον θαύμαζε και τον τιμούσε ως πατέρα του. Ιδιαίτεροι άνθρωποι, όλοι τους χαρισματικοί, κάποιοι δύστροποι ή αλαφροΐσκιωτοι ως καλλιτέχνες, κάποιοι στοχοπροσηλωμένοι σαν σταχανοβίτες, κάποιοι άλλοι μικρά, φιλόδοξα παιδιά, γεμάτα καπρίτσια κι όνειρα, έτοιμα να μεταμορφωθούν σε απολωλότα πρόβατα με το πρώτο ζόρι στην κουζίνα.

Αναφέροντάς τους, θυμάμαι και κάποια εμβληματικά τους πιάτα, όπως τη μινιμαλιστική σούπα φάβας με μαστίχα της Φάκλαρη, τον αποδομημένο ντάκο με «χώμα» από παξιμάδι, ζελέ τομάτας, «χιόνι» και κρέμα από χλωρό τυρί του Μπούκη, μια εντελώς αφαιρετική προσέγγιση του ντάκου της ελληνικής ταβέρνας. Θυμάμαι όμως και το φαντασιακό ριζότο-σπανακόρυζο-kale-πράσο του Παπανικολάου, με τους γεμισμένους με γιαούρτι «σωλήνες» των πράσων σαν «πόδια» μανιταριών, με κόκκινα, διάστικτα «καπελάκια» από αποξηραμένα βατόμουρα, πάνω σε μια πράσινη «χλόη» από ριζότο, που όταν το έβλεπες περίμενες δικαίως να σκάσει μύτη και μια Αλίκη από τη Χώρα των Γευστικών Θαυμάτων. Και μόνο περιγράφοντάς τα είναι να σαν να ανακαλώ ονόματα σημαντικών σταθμών σε μια παράξενη διαδρομή επιστροφής στο χρόνο, με αφετηρία το 1986 που ο Γιώργος πρωτάνοιξε το εστιατόριο Σελήνη μαζί με την αρχιτεκτόνισσα σύζυγό του, την Έβελυν Βολίκα-Χατζηγιαννάκη. Είχε κι εκείνη ισχυρή προσωπικότητα. Ήταν μια γοητευτική γυναίκα με άποψη και τσαγανό, που συνέβαλε τα μέγιστα στο «χτίσιμο» του γαστρονομικού τοπίου της Σαντορίνης, την οποία ερωτεύτηκαν κι οι δυο τους όταν την πρωτογνώρισαν, νέα κι αλώβητη ακόμα από τον τουρισμό, τη δεκαετία του ’70.

Από τον έρωτά τους για το νησί γεννήθηκε το Σελήνη, το γαστρονομικό παιδί τους στα Φηρά, λίγα μόλις βήματα από τη Μητρόπολη, σε ένα υπόσκαφο κτίριο με πολυεπίπεδες ταράτσες με μαγευτική θέα στην Καλντέρα. Υπήρχε κι ένα εξωτερικό μπαρ, στο τέλος μιας σκάλας με φαρδιά σκαλοπάτια όπου πάντα περίμενε κάποιος σερβιτόρος για να υποδεχτεί τους επισκέπτες του εστιατορίου και να τους οδηγήσει στο τραπέζι τους. Ακόμα θυμάμαι τους δύο παραστάτες της πάνω εισόδου, στο επίπεδο του δρόμου. Στον έναν ήταν σκαλισμένο ένα παράξενο μισοφέγγαρο και στον άλλο υπήρχε ένα γύψινο μπούστο μιας μυστικιστικής φιγούρας μιας γυναίκας-σφίγγας, που σε προϊδέαζε πως θα ζήσεις κάτι μοναδικό.

Από το τέλος της πρώτης κιόλας σεζόν οι Χατζηγιαννάκηδες κατάλαβαν πως έπρεπε να αλλάξουν ρότα στην κουζίνα τους, δίνοντας έμφαση στα λιγοστά, αλλά εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα του νησιού. Τότε ακόμα και ο όρος «τοπική γαστρονομία» ήταν αδόκιμος για την Ελλάδα. Μ’ εξαίρεση ίσως το τοματάκι, κανένας δεν τολμούσε να φανταστεί πως θα μπορούσε να σταθεί στο νησί ένα εστιατόριο περιωπής που θα δούλευε με τα ταπεινά υλικά του άνυδρου τόπου. Βρισκόμαστε στα τέλη εκείνης της άχαρης δεκαετίας του ’80, που ο Έλληνας διψούσε για λάμψη και κοσμοπολιτισμό κι οι τουρίστες, από την άλλη στην πλειοψηφία τους, έρχονταν καρφωτοί για mouzaka και tzatziki και sunset in Oia, αφού αυτά τους διαφήμιζαν οι πράκτορες κι η επίσημη πολιτεία, πακέτο με το syrtaki και το Greek summer.

Στον αντίποδα όλων αυτών, οι ιδιοκτήτες της Σελήνης είχαν αποφασίσει, πηγαίνοντας κόντρα στον ξιπασμό της εποχής, να μας πείσουν πως μπορούμε να απολαμβάνουμε, απενοχοποιημένοι, τις νοστιμιές του τόπου μας, ακόμα και με κοσμοπολίτικο περίβλημα.

Στην προσπάθειά τους αυτή αναζήτησαν πρώτες ύλες από τη ντόπια παραγωγή και γύρεψαν από τους μαγείρους τους να εκσυγχρονίσουν με νέες τεχνικές τις παραδοσιακές συνταγές του νησιού, ώστε να γίνουν οι γεύσεις τους προσπελάσιμες από τη διεθνή τους πελατεία. Έτσι συνέβαλαν, χωρίς να το υποψιάζονται στην εξέλιξη τόσο της τοπικής κουζίνας, όσο και της ελληνικής, γενικότερα. Συνεργάστηκαν με τους ανθρώπους του νησιού, με τους αγρότες, τους οινοποιούς και τις νοικοκυρές, που μοιράστηκαν μαζί τους τη γνώση τους. Έστησαν γαστρονομικές γιορτές και παρακίνησαν επιστήμονες να διοργανώσουν συνέδρια με θέματα το τοματάκι, τη φάβα ή τον γαστρονομικό τουρισμό, κρατώντας τα φώτα της δημοσιότητας στραμμένα στη Σαντορίνη. Σε αυτό το πλαίσιο άρχισαν από τους πρώτους να παραδίδουν, τα πρωινά, στο εστιατόριο μαθήματα μαγειρικής για τους πελάτες τους και πήραν από το χέρι κι εμάς τους δημοσιογράφους, Έλληνες και ξένους, και μας έμαθαν να βλέπουμε το νησί με μια διαφορετική οπτική. Κάπως έτσι απέκτησαν γρήγορα ένα φανατικό κοινό ξένων πελατών, που ερχόταν από την άλλη άκρη της γης στο νησί για να δειπνήσει στη Σελήνη, έχοντας κλείσει τραπέζι μήνες πριν, κάτι που ακόμα δεν έχουν καταφέρει πολλά ελληνικά εστιατόρια.

Τώρα που ο Γιώργος Χατζηγιαννάκης έφυγε για να συναντήσει την αγαπημένη του Έβελυν, που προπορεύτηκε, χρόνια πριν, μείναμε κάποιοι να αναρωτιόμαστε αν θα βρεθούν άνθρωποι να συνεχίσουν το όραμα τους. Αν θα βρεθεί κανείς με τόση υπομονή ώστε να σταθεί απέναντι στη γαστρονομική αμορφωσιά εκείνων που, περιφρονώντας τα ντόπια οστρακόδερμα, θαμπώνονται από τα καβούρια με το μαλακό κέλυφος και τους μπλε αστακούς που ταξιδεύουν εκατοντάδες μίλια, φρεσκο-κατεψυγμένοι, για να «στέψουν» με την υψηλή τιμή τους μια κοινότοπη αστακομακαρονάδα. Αν θα βρεθεί κανείς ικανός να πάει κόντρα στο αδιάφορο κοινό που αποζητά το εύκολο, το παγκοσμιοποιημένο κι απρόσωπο φαγητό. Αν θα βρεθεί κανείς που να πιστεύει στην αλήθεια της γεύσης.

  • Η κυρία Θάλεια Τσιχλάκη είναι η κορυφαία Ελληνίδα γευσιγνώστης, κριτικός εστιατορίων και γνώστης σε βάθος των υλικών και των τεχνικών της ελληνικής και διεθνούς κουζίνας.  Αρθρογραφεί στο FNL και είναι μέλος της κριτικής επιτροπής των FNL Awards.

Για να λαμβάνετε στο εμέηλ σας το δελτίο με τις σημαντικότερες ειδήσεις της εβδομάδας εγγράφεστε εδώ.

Α. Διακόπουλος: «Επειδή συμβαίνουν πολλά, μέχρι χθες, αδιανόητα, να είμαστε έτοιμοι για τα πάντα»

Με αφορμή την έναρξη του 61ου κύκλου διερευνητικών επαφών με την Τουρκία από τη Δευτέρα (25.1.2021) συζητάμε με τον πρώην Σύμβουλο Ασφαλείας του ΠΘ Αλέξανδρο Διακόπουλο για όσα πρέπει να περιμένουμε το επόμενο διάστημα.
Τον ρωτήσαμε αν η συμμετοχή μας στη διαδικασία είναι προσχηματική και το όλο παιχνίδι θα εξελιχθεί στο τέλος σ’ένα blame game μεταξύ των δύο πλευρών.
Για τις σχέσεις της Ελλάδας με το ΝΑΤΟ σήμερα και για την ανάγκη η χώρα μας να δαπανά τεράστια ποσά σε εξοπλισμούς.
Τον ρωτήσαμε ακόμα αν σωστά αξιολογούμε ως επιτυχημένο στρατηγικό ελιγμό της κυβέρνηση οι ελληνοτουρκικές σχέσεις να είναι πλέον ένα πρόβλημα ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωση.
Ο κ.Διακόπουλος με αφορμή τα γεγονότα στο Καπιτώλιο μας θύμισε ότι σε εποχές όπως η σημερινή όταν τα μέχρι χθες αδιανόητα συμβαίνουν πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για τα πάντα.

 

Για να λαμβάνετε το newsletter με ό,τι πρέπει να ξέρετε για να είστε ενημερωμένοι εγγράφεστε εδώ.

Ο Φίλιπ Ροθ στους Έλληνες δημοσιογράφους

Αφορμή για αυτή τη μικρή συλλογή ήταν ένα σχόλιο του δημοσιογράφου και συγγραφέα Ηλία Μαγκλίνη στο facebook με το οποίο μας θύμισε πως δεν είχαν δημοσιεύσει μόνο τα ξένα Μέσα σπουδαίες συνεντεύξεις του διάσημου Αμερικανού συγγραφέα Φίλιπ Ροθ που απεβίωσε προχθές αλλά και ελληνικά.

Η Αριστοτελία Πελώνη, δημοσιογράφος της εφημερίδας τα ΝΕΑ τότε, σήμερα στην “Καθημερινή”,  συνάντησε τον Φίλιπ Ροθ στη Νέα Υόρκη τον Νοέμβριο του 2008. Ήταν λίγο μετά την νίκη του Μπαράκ Ομπάμα στις προεδρικές εκλογές εκείνης της χρονιάς και υπήρχε μια διάχυτη αισιοδοξία στις ΗΠΑ αλλά και στον προοδευτικό κόσμου “όπου γης” για την νίκη του “καλού ενάντια στο κακό”. Τότε όλα έδειχναν ότι η νίκη αυτή θα ήταν οριστική κι αυτό είναι δικό μας σχόλιο.
Η Αριστοτελία Πελώνη ρώτησε τον Φίλιπ Ροθ ποια είναι η γνώμη του για τον Μπαράκ Ομπάμα κι αν πίστευε, τότε, ότι θα καταφέρει να τα αλλάξει όλα. 
“Κοιτάξτε τι έχει μπροστά του. Μια οικονομία που διαλύεται και δύο πολέμους εν εξελίξει. Αλλά ο Oμπάμα είναι έξυπνος και φαίνεται ότι έχει πολιτική. Επίσης, είναι πολύ καλός ρήτορας κι αυτό δείχνει πολλά. Θυμάστε εσείς να έχει βγει ποτέ στη δημοσιότητα κάτι που έγραψε ο Τζορτζ Μπους; Όταν ο άνθρωπος δεν μπορεί να σκεφτεί, δεν μπορεί και να γράψει. O Oμπάμα φαίνεται άνθρωπος μετρημένος και με μεγάλη αυτοκυριαρχία, όπως απέδειξε σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Νομίζω πως την προεκλογική εκστρατεία των Δημοκρατικών, που έκανε τόσους ανθρώπους να εμφανιστούν στις κάλπες, οι ειδικοί θα τη μελετούν και θα την αναλύουν για πολλά χρόνια. Και πρέπει να σας πω ότι ποτέ στη ζωή μου δεν έχω ψηφίσει Ρεπουμπλικάνους!”

Διαβάστε την υπόλοιπη συνέντευξη εδώ καθώς και όσα έγραψε η Αριστοτελία Πελώνη στην “Καθημερινή” ενθυμούμενη αυτή τη συνάντηση-συνέντευξη.

Η Μαρία Βελβιτσιάνου ανέβασε στο instagram τη λίστα με τα βιβλία του Φίλιπ Ροθ που έχει διαβάσει μόλις μαθεύτηκε η είδηση του θανάτου του. Το έκαναν αρκετοί χρήστες στα social media.

Το 2010 η Κατερίνα Οικονομάκου συναντά τον Φίλιπ Ροθ στη Νέα Υόρκη λίγες ημέρες μετά την κυκλοφορία του νέου μυθιστορήματός του, «Νέμεση» και δύο χρόνια μετά την εκλογή του Μπάρακ Ομπάμα στην προεδρία των ΗΠΑ.

Πώς έχει αλλάξει η αμερικανική κοινωνία την τελευταία διετία, έπειτα από την εκλογή του Ομπάμα;
«Είναι ολοφάνερο ότι έχει κάνει μια πολύ σαφή και μεγάλη στροφή προς τα δεξιά. Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Μπους, η κοινωνία είχε μετατοπιστεί προς τα αριστερά κι έτσι είχαμε την εκλογική έκρηξη του Μπαράκ Ομπάμα.
Και οι νομοθετικοί στόχοι του Ομπάμα έτειναν προς τα αριστερά. Σήμερα, εξαιτίας της ύφεσης -την οποία η μεγάλη μάζα των ανθρώπων δεν κατανοεί- οι Αμερικανοί έχουν θυμώσει με τον πρόεδρο και γι’ αυτό έχουν κάνει δεξιά στροφή. Το φοβερό είναι ότι οι άνθρωποι χάνουν τα σπίτια τους. Και φαντάζονται ότι οι Ρεπουμπλικανοί είναι πιο ικανοί να διαχειριστούν την κατάσταση. Τους περιμένει μια πολύ δυσάρεστη έκπληξη. Και δεν πρόκειται απλώς για Ρεπουμπλικανούς, αλλά για το χειρότερο είδος Ρεπουμπλικανών. Ξέρετε, στη διάρκεια του Αμερικανικού Εμφυλίου υπήρχε ένα κόμμα, οι Know Nothings. Αυτοί οι Ρεπουμπλικανοί του Tea Party είναι οι Know Nothings. Απολύτως ανίδεοι γύρω τόσο από τα πραγματικά κοινωνικά προβλήματα όσο και από την αποστολή και τις υποχρεώσεις της κυβέρνησης».
– Στον «Καθένα», ο ήρωας λέει σε κάποιο σημείο ότι «τα γηρατειά είναι σφαγείο». Υπάρχει, λέτε, τίποτε το θετικό που να συνοδεύει τα γηρατειά;
«Μπα, δεν νομίζω… Είδατε, το σκέφτηκα λίγο. Ε, λοιπόν όχι, δεν μου έρχεται τίποτε. Οχι. Το μόνο καλό που σου συμβαίνει όταν γερνάς, είναι μόνο ό,τι δεν συμβαδίζει με το γήρας. Δηλαδή, στο βαθμό που έχει κανείς τη φυσική κατάσταση που του επιτρέπει να κάνει όσα έκανε και νεότερος, τότε τα γηρατειά δεν είναι σοβαρό πρόβλημα. Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι το ρολόι χτυπάει. Δεν ξέρεις πότε θα πάψει να χτυπάει. Ξέρεις, όμως, ότι θα πάψει. Κι έτσι ζεις με τη θλίψη ότι όλο αυτό πλησιάζει στο τέλος. Είναι βαρύ. Δεν υπάρχει τίποτε πιο βαρύ. Δεν ξέρω λοιπόν τίποτε θετικό που να συνοδεύει τα γηρατειά. Το μόνο καλό που συμβαίνει όταν είσαι γέρος, είναι ότι δεν έχεις πεθάνει ακόμη».

Διαβάστε την υπόλοιπη συνέντευξη στην Κατερίνα Οικονομάκου και την Ελευθεροτυπία εδώ. Είναι πολύ ωραία συνέντευξη.

Ο Γιώργος Στόγιας ανέβασε τα δικά του αγαπημένα βιβλία.

Το 2011 και λίγο πριν τη βράβευσή του με το βραβείο Man Booker η Μαριλένα Αστραπέλλου συναντά τον Φίλιπ Ροθ στο Κοντέκτικατ των ΗΠΑ, όπου και διέμενε μονίμως. Και τη συνέντευξη αυτή όπως και την προηγούμενη στην Αριστοτελία Πελώνη ο συγγραφέα τη δίνει ξυπόλητος. Το καταγράφουν ως αξιοσημείωτο και οι δύο. 

Από τη συνέντευξη στην Μαριλένα Αστραπέλλου και το ΒΗΜΑgazino ξεχωρίσαμε αυτό:
Πώς ζουν οι «φυσιολογικοί άνθρωποι;
«Χωρίς να έχουν την πίεση αυτής της δουλειάς: την πίεση του να επινοείς. Η πίεση του να επινοείς είναι υπέροχη. Αλλά προσπαθείς να την ικανοποιήσεις κάθε μέρα. Τη νιώθεις κάθε μέρα. Βγαίνεις λίγο, επιστρέφεις στη δουλειά και είναι πάντα εκεί. Και είναι πάντα ενοχλητική, είναι πάντα αρκετά δυσάρεστη. Και νιώθεις ότι αυτό που γράφεις δεν είναι καλό. Στο τέλος έχεις στα χέρια σου ένα βιβλίο, αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια σκέφτεσαι: “Δεν είναι επιτυχημένο, δεν είναι επιτυχημένο”. Οπότε αποτυγχάνεις σε ένα πολύ δυσάρεστο 70% του χρόνου που ασχολείσαι με αυτό. Ο,τι και να λέω όμως, θα συνεχίσω να το κάνω».
Διαβάστε την υπόλοιπη συνέντευξη στη Μαριλένα Αστραπέλλου εδώ.

+Διαβάστε ακόμα τι είπαν στην Popaganda και τη Λίνα Ρόκου τρεις μεταφραστές του έργου του, ο Αχιλλέας Κυριακίδης, η Αθηνά Δημητριάδου και η Κατερίνα Σχινά.

Βίβιαν Ευθυμιοπούλου

 

 

Τί αποκάλυψαν τα αρχεία για τη δολοφονία του JFK

Το θέμα

Την Πέμπτη και μετά από σχετική εντολή του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, η υπηρεσία των Εθνικών Αρχείων των ΗΠΑ έδωσε στη δημοσιότητα περισσότερα από 2.800 πολυαναμενόμενα έγγραφα που σχετίζονται με τη δολοφονία του προέδρου Τζων Κέννεντι.  Αρχικά, ενώ ο πρόεδρος Τραμπ και  μετά από πίεση των υπηρεσιών ανέστειλε τη δημοσίευση μέρους του αρχείου για να προηγηθεί μεγαλύτερος έλεγχος για έξι ακόμα μήνες τελικώς χθες το απόγευμα, αιφνιδιαστικά, αποφάσισε να τα δώσει όλα στη δημοσιότητα.

Λίγη ιστορία
Ο πρόεδρος Κέννεντι δολοφονήθηκε στο Ντάλας στις 22 Νοεμβρίου του 1963 και όσον αφορά αυτή την υπόθεση το γεγονός της δολοφονίας είναι το μόνο στο οποίο δείχνουν όλοι να συμφωνούν. Καμία άλλη υπόθεση στην πολιτική δεν παρήγαγε τέτοιο όγκο θεωριών συνομωσίας όσο η δολοφονία του Κέννεντι από τον Λη Χάρβει Όσβαλντ.

Η επιτροπή Warren που διερεύνησε την υπόθεση κατέληξε πως ο Όσβαλντ έδρασε μόνος του αλλά επιτροπή της Βουλής για τη διερεύνηση δολοφονιών το 1979 κατέληξε ότι η δολοφονία Κέννεντι δεν αποκλείεται να είναι αποτέλεσμα συνομωσίας χωρίς βέβαια να υποδεικνύει ποιοι μπορεί να συνωμότησαν. Το πόρισμα του 1979 ενώ αποκλείει τις κυβερνήσεις της Κούβας και της Ρωσίας καθώς και τη CIA, τη Μαφία, το FBI και τις Μυστικές Υπηρεσίες, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να εμπλέκονται άτομα που υπηρετούσαν στις υπηρεσίες αυτές.

Ενδιαφέρον
Ένας από αυτούς που αμφισβητούσαν το πόρισμα της επιτροπής Warren ήταν και ο ίδιος ο πρόεδρος Τραμπ ο οποίος πέρυσι και κατά τη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα ισχυρίστηκε πως ο πατέρας του συνυποψηφίου του για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων Τεντ Κρουζ από το Τέξας εμπλέκονταν στη δολοφονία. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι η αρχική του απόφασή να υιοθετήσει τη συμβουλή των υπηρεσιών και να κρατήσει διαβαθμισμένο μέρος του αρχείου για ακόμα έξι μήνες μάλλον θα αναζωπύρωναν τις θεωρίες συνομωσίας.

Τι νέο μαθαίνουμε

Παρ’όλο που τ’αρχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα την Πέμπτη είναι ελλιπή περιλαμβάνουν συναρπαστικές πληροφορίες που φωτίζουν μια ολόκληρη εποχή. Διαβάζουμε εμπιστευτικές αναφορές για παζάρια μεταξύ εξόριστων Κουβανών επιχειρηματιών και μέλη συμμοριών του κοινού ποινικού για το πόσο θα κόστιζε η δολοφονία του Κάστρο, άλλες αναφορές που καταγράφουν την υποψία του Κρεμλίνου ότι πίσω από τη δολοφονία κρυβόταν ο Αντιπρόεδρος Λύντον Τζόνσον και σημειώματα αξιωματούχων όπου κατέγραφαν το φόβο τους ότι η κοινή γνώμη δεν θα αποδεχόταν άκριτα και εύκολα τα πορίσματα της έρευνάς τους.

Στη φωτογραφία βλέπετε ένα… τιμοκατάλογο για επιθέσεις σε βάρος αξιωματούχων του καθεστώτος Κάστρο αλλά και στον ίδιο τον Κάστρο.

Όπως παρατήρησε και το Quartz η τιμή των 2cents για να βάλεις στο στόχαστρο τον Κάστρο είναι μάλλον χαμηλό ωστόσο, σύμφωνα με άλλο έγγραφο του αρχείο και συγκεκριμένα με αναφορά της Γερουσίας από το 1975 η τιμή περιλάμβανε το να τον… βρίσεις απλώς.

Φυσικά, τα μεγάλα media outlets στις ΗΠΑ αλλά και ερευνητικές ομάδες πανεπιστημίων έχουν πέσει με τα μούτρα στα αρχεία από το πρώτο λεπτό της δημοσίευσής τους για να βγάλουν το…λαυράκι, εάν υπάρχει. Κάτι τέτοιο με την έννοια της συγκλονιστικής έκπληξης, όχι δεν υπάρχει.
Όπως πάντα οι New York Times που έχουν μεγάλη εμπειρία και στη διερευνητική δημοσιογραφία και στην περιήγηση στα αρχεία έχουν κάνει την πιο ωραία δουλειά και οι υπόλοιποι τη χρησιμοποιούν ως σημείο αναφοράς.
Τι ξεχώρισε λοιπόν, η μέχρι τώρα έρευνα των New York Times:

  • Μία αναφορά που καταγράφει τις πρώτες αντιδράσεις (pdf) ορισμένων κύκλων στη Μόσχα που θέλουν τη δολοφονία Κέννεντι συνομωσία της άκρας δεξιάς την οποία και θα επιχειρήσουν στη συνέχεια να “φορτώσουν” στη Ρωσία.
  • Τηλεγράφημα του FBI (pdf) που χρονολογείται στο 1964 το οποίο αφορά ένα ταξίδι του Όσβαλντ στο Μεξικό, με λεωφορείο, εβδομάδες πριν από τη δολοφονία. Η αναφορά περιλαμβάνει ακόμα και τα ονόματα όσων κάθονται στις θέσεις γύρω από εκείνον καθώς και μια λεπτομερή περιγραφή των ρούχων που φορούσε.
  • Σε μια αναφορά του διευθυντή του FBI Έντγκαρ Χούβερ καταγράφεται η ανησυχία του ότι η αμερικανική κοινή γνώμη δεν θα πίστευε ό,τι είχε γίνει γνωστό για τη δολοφονία. “Πρέπει να προσκομίσουμε αποδείξεις ότι αυτουργός ήταν ο Όσβαλντ”, γράφει.

Απ’όσα διαβάσαμε ξεχωρίσαμε πάλι από τους New York Times και τον Peter Baker που καλύπτει τον Λευκό Οίκο και έχει τεθεί επικεφαλής της έρευνας της συγκεκριμένης ιστορίας τις πρώτες εντυπώσεις του από τα αρχεία. Η εποχή της δολοφονίας ήταν μια περίοδος εμμονής με τον κομμουνισμό και τον Κάστρο αλλά και πολλών μυστικών. Πολύ ωραίες και εύστοχες παρατηρήσεις. Είναι πίσω από paywall αλλά η καλή δημοσιογραφία είναι πολύ ακριβό σπορ!

Τι μπορείτε να κάνετε εσείς με τα αρχεία

Μπορείτε να τα χαζέψετε εδώ ενώ οι New York Times προσκαλούν όσους τα διαβάσουν και ανακαλύψουν κάτι ασυνήθιστο να το επισημάνουν στους δημοσιογράφους που ερευνούν το θέμα.

Βίβιαν Ευθυμιοπούλου.

Αναζητώντας το Ευρω-θαύμα

Της Μαρίας Χούκλη

Την Αθήνα είχε επιλέξει ο Μπαράκ Ομπάμα για να κλείσει την προεδρική θητεία του με έναν Λόγο Περί  Δημοκρατίας, την Αθήνα διάλεξε και ο Εμανουέλ Μακρόν (που ποτέ δεν έκρυψε οτι θεωρεί εαυτόν την ευρωπαϊκή εκδοχή του Αμερικανού πρώην προέδρου ως υπέρμαχου του ελεύθερου κόσμου) προκειμένου να παρουσιάσει το προσωπικό του credo για την Ευρώπη του μέλλοντος. Τι καλύτερο απο την Πνύκνα ;  Άλλωστε, ο Μιττεράν δεν έχει πεί οτι “πολιτική είναι η διαχείριση των συμβόλων”;

Μόνο που η Ευρωπαϊκή Ένωση, στην κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει, δεν χρειάζεται εντυπωσιακούς Λόγους,  αλλά ένα θαύμα για να κατορθώσει να ξανασυγκινήσει τους πολίτες της, να τους κάνει να ξαναπιστέψουν ότι τους αφορά και τους νοιάζεται, ότι τους ακούει και μπορεί να διασφαλίσει ο,τι υποσχέθηκαν οι ιδρυτές της : ευημερία, ασφάλεια, ελευθερία . Το ευρωπαϊκό εγχείρημα έχει επηρεάσει καταλυτικά προς το καλύτερο τις ζωές μας, όμως, έχει στομώσει.   Ή θα αλλάξουμε ή το μαγαζί πάει για διάλυση.  Αυτό είπε εν ολίγοις ο Μακρόν , κομίζοντας όμως γλαύκαν ες Αθήνας.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας , χωρίς αμφιβολία, είναι ένας πιστός Ευρωπαίος. Μίλησε με θέρμη για την Ευρώπη  κα τον ρολο της στην παγκόσμια σκηνή.

Το επικοινωνιακό χάρισμα  που διαθέτει εν αφθονία και η εμφανέστατη πνευματική σκευή του ήταν καθηλωτικά, αλλά  η ομιλία του, κατά την ταπεινή μου άποψη, ούτε μνημειώδης ,ούτε ιστορική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί για τις ιδέες που κόμισε. Ναι, το ευρωπαϊκό εγχείρημα πρέπει να σωθεί και να ξανακερδίσει την υποστήριξη των Ευρωπαίων πολιτών. Πώς ; είναι το πιεστικό ερώτημα

Η ομιλία Μακρόν πάντως,  έδειξε την κατεύθυνση προς την οποία έχουν αποφασίσει να κινηθούν Παρίσι και Βερολίνο αμέσως μετά τις γερμανικές κάλπες  και την αναμενόμενη  επανεκλογή της Μέρκελ. Γιατί μπορεί  ο Εμανουέλ Μακρόν όσα είπε, να τα παρουσίασε σαν προσωπικό  όραμα και σχέδιο που θα εξειδικεύσει στο επόμενό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, αλλά συμπίπτουν απολύτως με τις νύξεις του Σόιμπλε  περί ESM και ΔΝΤ ή με τις διαρροές της καγκελαρίας ότι δεν θα είχε αντίρρηση με τον ορισμό υπουργού Οικονομικών της Ευρωζώνης.

Προκρίνεται , λοιπόν, η  “πύκνωση” της ΕΕ, με όσους θέλουν και μπορούν , οι οποίοι τυγχάνει να βρίσκονται εντός της Ζώνης του ευρω. Η Βρετανία έφυγε και οι εξ ανατολών εταίροι σήκωσαν μπαϊράκι. Μόνη  λύση θεωρείται η ενδυνάμωση της Ευρωζωνης με θεσμούς και μεταρρυθμίσεις που θα της επιτρέψουν to sail with the wind , όπως είναι ο τίτλος της ομιλίας (State of the Union speech) που θα εκφωνήσει στις 13 Σεπτεμβρίου  Ζαν Κλοντ Γιουνκερ .

Σφραγίδα Μακρόν στη νέα ευρωπαϊκή ατζέντα ωστόσο υπάρχει και είναι η επαναφορά της διαδικασίας που είχε ακουλουθηθεί όταν επιχειρήθηκε να θεσπιστεί Ευρωπαϊκό Σύνταγμα προ δεκαετίας: οι αλλαγές που θα  προκρίνουν οι ηγέτες, να  τεθούν στην σύγχρονη Εκκλησία του Δημου (να γιατί επελέγη η Πνυκα) , δηλαδή σε Συνελεύσεις πολιτών στα κράτη μέλη, συζητήσεις είτε με φυσική παρουσία ή είτε διαδικτυακές ώστε να ληφθούν υπόψη από τα κέντρα των αποφάσεων οι ενστάσεις και οι προτάσεις των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Ο διάλογος δεν ήταν ποτέ κακή ιδέα αρκεί να μην χρησιμοποιείται ως άλλοθι.
Δηλητηριώδες το σχόλιο της Handelsblatt. Η γερμανική εφημερίδα έγραψε ότι “ ο Γάλλος πρόεδρος φλεγόταν από την επιθυμία να απαθανατιστεί με φόντο το υπέροχο σκηνικό της Ακρόπολης για να κλείσει τα στόματα όσων τον κατηγόρησαν ότι έλκεται απο τις  Βερσαλίες σαν άλλος βασιλιάς Λουδοβίκος XIV. Γιαυτό ανέβηκε στην Πνύκα, για να εξαπολύσει από κεί κεραυνούς υπέρ της Δημοκρατίας , φορώντας το στεφάνι του Δια”.

Όλοι και όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος  Αλλά ο στρατηγός Ντε Γκωλ (και πολιτικό ίνδαλμα του Μακρόν) έχει πεί “Il vaut mieux avoir une méthode mauvaise plutôt que de n’en avoir aucune” δηλαδή καλύτερα να έχεις ένα κακό σχέδιο παρά να μην έχει κανένα.

 

Είναι αυτό το “θανατηφόρο χτύπημα” στον Τραμπ ;

Το πρωί της Παρασκευής 7 Οκτωβρίου και στα γραφεία της εφημερίδας Washington Post χτύπησε το τηλέφωνο του συντάκτη David Fahrenthold. “Σ’ενδιαφέρει να δεις ένα βίντεο με τον Τραμπ που δεν έχει προβληθεί ποτέ ξανά;”, ρώτησε η ανώνυμη πηγή. Φυσικά ο συντάκτης απάντησε καταφατικά και μόλις είδε το ολιγόλεπτο βίντεο ξεκίνησε το σπριντ της αποκάλυψης της ιστορίας (The Washington Post).

Το βίντεο χρονολογείται από το 2005 και αφορά μια συζήτηση του Ντόναλντ Τραμπ και του Billy Bush (ξάδελφο του πρώην αμερικανού προέδου J.W.Bush). Η συζήτηση ελάμβανε χώρα μέσα στο van της εκπομπής “Access Hollywood” του τηλεοπτικού καναλιού NBC κι ενώ αυτό κατευθυνόταν προς το στούντιο της εκπομπής στην οποία θα εμφανιζόταν ο Τραμπ ως καλεσμένος του Μπίλυ Μπους.

Στο βίντεο ακούμε τη φωνή του υποψηφίου των Ρεπουμπλικανών ενώ αφηγείται την απόπειρα να κάνει σεξ με μια γυναίκα που στο ηχητικό λέγεται “Νάνσυ”. Ήταν παντρεμένη και αρνήθηκε τις προτάσεις του Τραμπ εαν κι εκείνος πριν επιχειρήσει να την αρπάξει δια της βίας αποπειράθηκε να την δελεάσει με τα λεφτά του προτείνοντάς της να πάνε για ψώνια για να αγοράσουν έπιπλα για το σπίτι τους. Πέραν του ύφους της συνομιλίας φέρεται να λέει πως “Όταν είσαι σταρ μπορείς να τις κάνεις ό,τι θες”.

Το ύφος της συνομιλίας είναι τέτοιο που πολλά τηλεοπτικά μέσα, όπως το CNN, μπήκαν στο δίλημμα για το εαν θα πρέπει να το μεταδώσουν. Τη γνησιότητα του βίντεο την παραδέχτηκε αμέσως ο Ντόναλντ Τραμπ με βίντεο που δημοσίευσε στο facebook όπου απολογείται για το λάθος του αλλά καταγγέλλει τη δημοσίευσή του ως απόπειρα των Δημοκρατικών ν’αλλάξουν τη συζήτηση ενώ ανακοίνωση εξέδωσε και Billy Bush στην οποία αναφέρει ότι ντρέπεται για τη συνομιλία και ότι από τότε έχει ωριμάσει ως άνθρωπος και σήμερα δεν θα την επαναλάμβανε.

Ποιο ακριβώς είναι το ζήτημα που έχει δημιουργηθεί;

Όσοι παρακολουθούν την αμερικανική κοινή γνώμη σε βάθος χρόνου καταλαβαίνουν ότι το ζήτημα που δημιουργήθηκε ξεπερνά την έτσι κι αλλιώς γνωστή περιφρόνηση του Τραμπ προς το γυναικείο φύλο. Εαν πάμε λίγο πίσω στο χρόνο, στην εποχή του σκανδάλου Κλίντον-Μόνικας Λουίνσκι θα θυμηθούμε ότι η βασική κριτική που δέχτηκε ο Κλίντον τόσο από τους ορκισμένους αντιπάλους του όσο κι από τους πολιτικούς του φίλους δεν περιορίζονταν στο ζήτημα της απιστίας. Τον κατηγόρησαν ότι έκανε κατάχρηση της εξουσίας του και μάλιστα μέσα στο ίδιο το Οβάλ Γραφείο, το απόλυτο σύμβολο εξουσίας στον πλανήτη σε βάρος μια νέας γυναίκας την οποία η οικογένειά της, μια μέση αμερικανική οικογένεια είχε εμπιστευθεί στην αμερικανική πολιτεία. Αυτή ήταν τότε η ουσία του σκανδάλου Λουίνσκι.

Σήμερα, αυτό που θα στοιχίσει στον Τραμπ, δεν είναι μόνο το ύφος της συνομιλίας και η φύση των σχολίων. Είναι ότι επιμένει να ριχτεί σε μια παντρεμένη γυναίκα την οποία για να την πείσει χρησιμοποιεί τον πλούτο και την κοινωνική του θέση. Μπορούμε όλοι να φανταστούμε την εντύπωση που θα κάνει αυτό στον μέσο, συντηρητικό ψηφοφόρο της μεσαίας τάξης και μάλιστα αυτόν που τον ακολουθεί μέσα στο πλαίσιο του ασαφούς αντισυστημισμού απέναντι στα “πολιτικά τζάκια”.

Ο σάλος ήταν τεράστιος. Σύμφωνα με τη Washington Post που έκανε την αποκάλυψη, μόλις δημοσίευσε το βίντεο στο σάιτ της υπήρξε στιγμή που έβλεπαν το βίντεο 100.000 χρήστες ταυτοχρόνως με αποτέλεσμα να “κρασάρει” για λίγα λεπτά ο σέρβερ της.

Οι πιο σφοδρές αντιδράσεις αυτή τη στιγμή καταγράφονται (The Washington Post) στο στρατόπεδο των Ρεπουμπλικανών. Από τον πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Ρεπουμπλικανών μέχρι κορυφαίας στελέχη – Γερουσιαστές του κόμματος, όλοι έσπευσαν να καταγράψουν τον αποτροπιασμό τους.

Η αποκάλυψη μπορεί να λειτουργήσει ως “θανατηφόρο χτύπημα” στην καμπάνια Τραμπ. Μένει να το δούμε. Ενόψει μάλιστα του πολύ κρίσιμου debate της Κυριακής…

Βίβιαν Ευθυμιοπούλου.

Με αφορμή την αποχώρηση του Δημήτρη Διαμαντίδη.

13331111_10153644348729786_6718886905179225256_nΤου Άκη Γεωργακέλλου* 

Χτες βράδυ, ο Δημήτρης Διαμαντίδης ολοκλήρωσε την καριέρα του. Αυτό ήταν και δεν θα βγει άλλος. 3 Ευρωλίγκες, ένα Ευρωμπάσκετ, 9 πρωταθλήματα και 10 κύπελλα Ελλάδας, αμέτρητες ομαδικές και ατομικές διακρίσεις με τον Παναθηναϊκό και την Εθνική.

Μπασκετικά όποιος έχει παίξει μαζί του θα σου πει ότι είναι ο απόλυτος ηγέτης, αυτός που δούλευε περισσότερο από όλους γι’ αυτό και βελτιωνόταν συνεχώς, ο τέλειος team player και ο ορισμός αυτού που οι Αμερικάνοι λένε clutch player, δηλαδή ο παίχτης που στα τελευταία κρίσιμα δευτερόλεπτα θα έχει την ικανότητα, την αντοχή κάτω από πίεση και κυρίως το καθαρό μυαλό, για να κάνει το σωστό. Αν όμως αυτά τα χαρακτηριστικά τα έχουν δείξει και άλλοι παίχτες (όχι πολλοί φυσικά) ο Διαμαντίδης δεν είναι μόνο αυτά.

Είναι ο παίχτης που άλλαξε την εικόνα που έχουμε για το άθλημα: Για πρώτη φορά αναγνωρίστηκε ως ο κορυφαίος, όχι αυτός που σκόραρε περισσότερο (το έκανε κι αυτό βέβαια πολλές φορές) αλλά αυτός που έκανε τέλεια τα πάντα και ιδίως τις θεωρούμενες ως πιο «δευτερεύουσες» δουλειές (ασίστς, κλεψίματα, άμυνα, ριμπάουντς).

Είναι όμως και ο άνθρωπος που άλλαξε την εικόνα που έχουμε για το star system: Έγινε σταρ χωρίς σταριλίκι, Παναθηναϊκό ίνδαλμα χωρίς να πουλήσει ποτέ οπαδιλίκι, λαϊκός ήρωας χωρίς να γίνει ούτε για ένα λεπτό λαϊκιστής (αλήθεια, όμως, πόσο ταιριαστά αυτά και με την παραδοσιακή ιδιοσυγκρασία του Παναθηναϊκού). Σχεδόν εξωγήινος μέσα στο γήπεδο, «ένας από εμάς» έξω από αυτό.

Σε επίπεδο επικοινωνίας, αποτελεί παράδειγμα σεμιναριακού επιπέδου για το πώς κάποιος κορυφαίος μιλάει με το έργο του και την αξία του και όχι με μεγάλα λόγια. Κάνει αυτό που κάνει τέλεια, αλλά και με μία αίσθηση για τον εαυτό του ότι «έλα μωρέ, δεν κάνω και κάτι τρομερά σημαντικό». Εδώ τον άνθρωπο τον ρώτησαν λίγα λεπτά μετά το τελευταίο του παιχνίδι πώς του φαίνεται η ιδέα να πάρει το ΟΑΚΑ το όνομά του και αυτός απάντησε γελώντας «συγγνώμη που θα το πω αλλά αυτό είναι και λίγο βλακεία»! Είναι όμως αξιοθαύμαστος και γιατί δεν θέλησε να παίξει με την εικόνα του ούτε στο τέλος. Μπορούσε προφανώς να συνεχίσει το μπάσκετ –με όλο και μικρότερο χρόνο συμμετοχής και λιγότερο σπουδαίες επιδόσεις, αλλά πάντως σε υψηλό επίπεδο- όμως προτίμησε να σταματήσει όσο ακόμα ήταν ο Διαμαντίδης που ξέρουμε.

Βέβαια, για να εξελιχθεί και να φτάσει στο επίπεδο που έφτασε, χρειάστηκε να βρεθεί και σε ένα club που του ταίριαζε απόλυτα και του εξασφάλιζε ακριβώς το περιβάλλον που χρειαζόταν για την εξέλιξή του: στον Παναθηναϊκό, στα χρόνια της οικογένειας Γιαννακόπουλου αλλά και του Ομπράντοβιτς (με τον οποίον συνεργάστηκε στα περισσότερα και πιο καθοριστικά για το μύθο του χρόνια της καριέρας του).

Η Ελλάδα μπορεί να γίνει άλλη χώρα, αν βρεθούν μερικοί Διαμαντίδηδες που να συνδυάζουν το σπάνιο ταλέντο με τη σκληρή δουλειά και την αφοσίωση στο να βοηθήσουν όλη την ομάδα γύρω τους να γίνει καλύτερη –αλλά και αν η πατρίδα μας καταφέρει να δημιουργήσει το περιβάλλον για να ευδοκιμήσουν.

*Ο Άκης Γεωργακέλλος είναι Σύμβουλος Στρατηγικής στην Επικοινωνία.